Aymazoğlu ile Kundakçılar
AYMAZOÄžLU İLE KUNDAKÇILAR
Hasan Anamur, 24 Aralık 2005, Radikal
Dostlar Tiyatrosu siyasal içerikli tiyatroya görkemli bir dönüş yaparak toplumsal görev bilincinin sorumluluğuna uygun bir oyunla açtı mevsimi: Aymazoğlu ile Kundakçılarâ€?. İsviçreli yazar Max Frisch`in Biedermann ile Kundakçılarâ€?ından uyarlayan, sahneye koyan ve başrolü oynayan Genco Erkal.
İlk kez 1958`de İsviçre`de, hemen sonra da Almanya`da oynanan Biedermann ile Kundakçılarâ€?ında Frisch, 1. Dünya savaşından sonra Almanya`da yaşanan nazileşme döneminde yaşananları sahneler. Naziler, toplum içinde azınlıkta olsalar bile, halkın yaşamakta olduğu yenilgi psikozundan ve ekonomik çöküşün yarattığı bezginliklerden, çaresizlikten ustaca yararlanarak iktidara gelmeyi becermişlerdir. Kendilerini ulusal değerlere ve özgürlüklere saygılı sosyalistler olarak tanıtan kuzu postlu bu takiyeciâ€? halkın iyi niyetinden yararlanarak becerecekleri daha başka şeyler de vardır. Bunların başında da kendi toplumlarıyla birlikte dünya toplumlarını saptantıları doğrultusunda kundaklamak. Kundakçılığın simgesel boyutunun yanı sıra bir de gerçek yanı vardır. Nazilerin iktidara geldiklerinde ilk işlerinden biri Meclis binasını kundaklamak olmamış mıdır? Ondan sonra da kendi halklarının verdiği kibritle dünya halklarını?
Aymazoğlu ile Kundakçılarâ€?sa günümüz Türkiye`sinde geçmekte, sonunda toplumu yakacak bir yangının çıkacağını bilen seyircinin karşısında. Oyun, kendi dertlerinin küçük dünyası içinde yaşayan sıradan insanların, evlerinin içine bile bir yolla giren kundakçılara karşı aymazlıklarını, vurdum duymazlıklarını, bir şeylerden kuşkulansalar bile kibarlıklarından mıdır, çekindiklerinden midir bir türlü bunları kapı dışarı atamayışlarını simgesel yoldan dile getirilmekte. Türkiye`de yaşanmış gerçek yangınları bilen seyirci anımsamakta, kuşkusuz, dinsel bağnazlığın korkunç sonuçlarını sahneleyen Cadı kazanıâ€? oynarken kundaklanmadanâ€? yanan, bugünse başka bir yoldan kundaklanmakâ€? istenen Atatürk Kültür Merkezini; Şahları da vururlarâ€? oynarken kundaklanmadanâ€? yanan Şan Sinemasını; içindeki aydınlarla bu kez bilinçli olarak kundaklananâ€? Madımak Oteli`ni. Yanan otele neden sonra gelen itfaiyeciler tarafından yangın merdiveninden itile kakıla indirilen Aziz Nesin`in yüzündeki acı ifadeyi. Genco Erkal, bu uyarlamasında, koroyu oluşturan itfaiye erlerine bir yerde simgesel bir nazi selamı verdirerek de çağrıştırıyor bu korkunç ama yaşanmış olayları. Aziz Nesin`in Ah biz eşeklerâ€? başlıklı ve içerikli öyküsünü de oyuna eklemleyerek hem bu ustaya bir selam gönderiyor, hem de uyarısını bir kez daha vurguluyor.
Genco Erkal, ince ayrıntılara varıncaya kadar eksiksiz tasarladığı çalışmasında rollere oyuncu seçiminde de titiz davranmiş. Toplumumuzun içinde yaşamakta olduğu gerçek kundaklanmaâ€? girişimini, bu gerçekten yaşamsal uyarıyı, içimizden tiplerle aktarıyor seyircisine. Bunu da yoğun bir komedya havasında, insanları kendi aymazlıklarına, aldırmadan kabullenmiş oldukları durumlara kahkahalarla güldürerek yapıyor. Umarım, bilinçlendirerek, kıssadan hisse çıkartarak da.
Genco Erkal, Aymazoğlu`nu da her zamanki üstün bir başarısıyla canlandırıyor. Gerçekten de seyircinin karşısında her bakımdan yaşayan, her yerde karşılaşabileceği, belki de kendisi olan, kendisinin eleştirilecek yönlerini içeren sıradan bir vatandaş var. Aymazoğlu`nun karısı hanımefendiâ€? Meral Çetinkaya`da da pek çok kişi kendi karikatürlerini görmüş olmalı. Oyuna büyük katkısı olanlardan biri de başında takkesi, elinde tesbihi, ayaklarında mesleriyle zavallı masum rolü oynayarak Aymazoğlu`nun evine sızan, kendisine acındırma yollarını çok iyi öğrenmiş, amacına sinsi sinsi yürüyen takiyeciâ€? kundakçı Tosun`da Erdem Akakçe. Onun yardakçısı Demir`de Metin Coşkun`sa amacını saklamaya artık pek gerek görmeyen kundakçıyı canlandırıyor. Hizmetçi kızda Tilbe Salim ile öğretim üyesinde Beyti Engin de rollerinin oyuncuları olmuşlar. Başarı, işlevsel çevre ve giysi tasarımları (Claude Léon) ile müzik tasarımıyla (Tolga Çebi) da destekleniyor.
Özellikle genç kuşak seyircinin Semaver Kumpanya`da Ayşenil Şamlıoğlu`nun yorumuyla oynanmakta olan Süleyman ve Öbürsülerâ€?i de seyrettikten sonra aynı metinden nasıl farklı uygulamalar yapılabileceğini görmesini dilerim.
Dostlar Tiyatrosu`nun Aymazoğlu ile Kundakçılarâ€?ını sakın kaçırmayın.